Dereli’de Gezilecek Yerler
Türkiye’nin cennet köşeleri arasında Giresun’un yeri ayrı. Karadeniz’in yeşil kentinin gizli kalmış bir ilçesi, cennet köşesi var Dereli…
Dereli Gezilecek Yerler…
-
Dereli Yaylaları
-
Dereli Buzul Gölleri
-
Mavi Göl ve Kuzalan Şelelesi
-
Yomrahisar (Maden Kalesi)
-
Kuşluhan Kalesi
-
Halil Rıfat Paşa Tüneli
-
Akkaya Şelalesi
-
Hacı Abdullah Duvarı (Çıkrıkkapı Seddi)
-
Kırkharman Kilisesi
-
Göksu Travertenleri
İl merkezine 32 kilometre uzaklıktaki Dereli, Aksu Deresi’nin yer aldığı Aksu Vadisi’nin üzerinde yer alıyor. Dereli, zengin coğrafyası, tarihsel özelliği, kültürel varlığıyla dikkat çekiyor. Yaz aylarında yaylalar yeşilin her tonunu sergilemeye başlıyor. Şelaleler gürül gürül akıyor. Tarihi mekanları gizemini halen günümüze kadar koruyor. Dereli’de gezilecek yerler konulu yazımızdaki yerleri gezdikten gezdikten sonra vay be diyeceksiniz.
Dereli Yaylaları
Kümbet Köyü (Kümbet Yaylası) Bektaş Yaylası Aymaç Yaylası
Giresun’un en önemli yaylalarının başında ilk akla Dereli sınırları içindeki Kümbet Yaylası gelir. Aslında burası köy statüsündedir. Halk dilinde Kümbet Yaylası olarak anılır. Onlarca yaylaya adeta ağabeylik eder Kümbet… Uluslararası Kümbet Festivalinin yapıldığı yerde Aymaç Yaylası olarak geçer. Bir diğeri de ilçe merkezine 28 kilometre uzaklıktaki Bektaş Yaylası’ysa Dereli’nin turizm merkezi olarak kabul ediliyor.
Kulakkaya Yaylası, Tamdere Yaylası, Uzundere Yaylası, Alçakbel Yaylası olarak en bilinenleri sıralayalım. Dereli Yaylalarına çıkın artık adının önemi yok her yer birbirinden güzel…
Dereli Buzul Gölleri
Giresun’da 7 tane buzul gölü vardır. Bu göllerin hepside Dereli İlçesi sınırlarında bulunmaktadır. Dereli’de gezilecek yerler arasında ilk sıralarda gelir. Giresun’un en yüksek noktası olan Karagöl Dağı 3 bin 107 metrelik yüksekliği ile son dönemde doğa tutkunlarının tercih ettiği bölgelerden biri haline geldi. Tepenin hemen altında bulunan buzul gölü ise görenleri mest ediyor. Bölge halkı tarafından ‘Aygır Gölü’ olarak bilinen buzul gölünün doğu tarafında Karagöl yakınlarında bulunan Bağırsak Gölü ve doğu yamacında Sağrak Gölü de bölgenin buzul gölleri arasında yer alıyor.
Bir krater gölü olan Karagöl, aynı zamanda Aksu Deresi’nin de kaynağı. Giresun’un gençleri, ağustosun bunaltıcı sıcağında gölün buz gibi suyunda yüzmenin keyfini çıkarıyor. 3107 metrelik Karagöl Tepesi’nde manzara muhteşemdir. Yemyeşil çayırlar, ormanlık alan görüntüsüne Çamlı Köyü’yle devam edebilir, 3040 metre yükseklikteki Kırklar Tepesi’nden yine Sağrak Gölüne inerek, dağların bu buzul gölün üzerine düşen yansımasının güzelliğine tanıklık edebilirsiniz.
Mavi Göl ve Kuzalan Şelalesi
Dereli’de gezilecek yerler deyince ilk akla gelen yerdir. Doğal sodadan oluşan göl doğanın tüm renklerine ev sahipliği yapıyor. Yeşil ve mavi tonların hakim olduğu gölde karın beyazlığı da ayrı bir güzellik katarak görenleri kendine hayran bırakıyor.
Giresun Dereli Mavi Göl Dereli ilçesinde yeni keşfedilen daha önce tabiat parkı ilan edilen Kuzalan Tabiat Parkı sınırlarına dâhil edildi. Turkuaz rengiyle yerli ve yabancı turistleri kendine hayran bırakıyor. Yerli halkın bile daha önce görmediği bu yer 2015 yılında yöre halkı tarafından keşfedilip, maceracı gezgin olan üniversiteli bir gencin Youtube Mavi Göl Videosu yüklemesi ile ünü yurt dışa çıkan göl bir doğa harikasıdır. Daha Fazla Bilgi İçin TIKLAYIN
Kuzalan Şelalesi Taşpınar Deresi üzerinde olup yaklaşık 20 m. den Aksu çayına akmaktadır. Kış aylarında ve özellikle mayıs ayına kadar bol su akması ile eşsiz bir görüntü oluşmaktadır. Şelale, Kaya, Mağara, Su ve Orman Ekosistem özellikleri ile kendi içinde Biyoçeşitliliği barındırmaktadır. Taşpınar Deresinin döküldüğü yerden yaklaşık 1000 m. mesafede halk arasında beyaz taş dedikleri traverten oluşumu vardır. Beyaz taşın olduğu bölgede çıkan kalkerli sular yaklaşık 800 m boyunca vadi oluşturmuş, vadi boyunca beyaz kalker aynı Pamukkale’deki gibi oluşumlar yapmıştır. Taşpınar Deresi ve Harmanların Deresiyle birleşen bu sularda hat boyunca 5 adet şelale, 1 adet de mağara bulunmaktadır. Bu mağaranın içerisinde sarkıt ve dikit oluşumları bulunmaktadır. Mağaranın kuzeyinde bulunan değirmenin olduğu alanda eşsiz görünümde bir şelale bulunmaktadır. Kalkerli suların gözelerinin bulunduğu mevkide anıt ağaç özelliği gösteren Kayın, Göknar ve Ladin Ağaçları bulunmaktadır.
Kalkerli Suların gözelerine 100 m. mesafede, bir maden suyu bulunmaktadır. Bu maden suyu da traverten oluşturmuş, bu travertenler siyah görünümlü olup, traverten hattı diğer suyun traverten hattı ile 200 m. kuzeyde dere içinde birleşmektedir. Beyaz taşın suyunun aktığı vadide, gözelerin 100 m. aşağısında 3 adet kükürtlü su gözesi de bulunmaktadır. Beyaz taşın suyunun gözesinin doğusunda da benzer ayrı bir kalker hattı bulunmakta, bu hat da diğer traverten hattı ile birleşmektedir. Alanda ayrıca saf Şimşir Meşçereleri, 30 cm. çapında 10 m. boyunda yabani fındık ağaçları görülmektedir.
Akkaya Şelalesi
Dereli’de Akkaya Şelalesi bölgenin bitki aurası gibi… Kayın, kızılağaç, kestane ve ladinlerin yoğunluğu, böğürtlen, likapa gibi çalı bitkileri ile, otsu bitkilerin zenginliği, şelalenin eşsiz yaydığı tınılar cennete bir adım yaklaştırır insanı.
Yomrahisar Kalesi (Maden Kalesi)
Dereli, eşsiz cennet coğrafyasının daha çok kişi tarafından keşfedilmesini bekliyor. İngiltere’de ‘stonhenge’ (asılı taşlar) olarak adlandırılan yapıların bir benzerlerinin Maden Köyünde olduğunu görürsünüz. Rumlardan kalma kiliseleri, Meryem Ana Manastırı’nı gezebilir. Bu Kale he ihtişamı hemde ilginç efsane ve hikayeleri ile tam olarak sırlarla dolu.
Halil Rıfat Paşa Tüneli
Osmanlı döneminde valilik yapan Halil Rıfat Paşa’nın yaptırdığı tüneli görmeden keşif mi yapılır? Giresun’u Şebinkarahisar, Alucra, Çamoluk ilçeleri ile birlikte Sivas’a bağlayan tünel ulaşım ile birlikte ziyaretçilerin de ilgisini çekiyor.
Yaklaşık 135 yıllık bir tarihi olan tünel halen ulaşım sağlamakla birlikte hikayesiyle de dikkat çekiyor. Halil Rıfat Paşa’nın “Gidemediğin yer senin değildir” sözünü Giresun-Dereli-Şebinkarahisar yolu için söylediği rivayet ediliyor.
Tüneli’nin hikayesi şu şekilde:
Halil Rıfat Paşa Şebinkarahisar Mutasarrıfı Reşit Paşa’yı çağırıp “Giresun bizim kazamız muhkem bir yol vurula.” emrini verir. En uygun yol Şebinkarahisar-Asarcık-Eğribel-Tamdere-Kürtün-Kulakkaya-Taşhan-Kayadibi-Giresun güzergahı olarak görülmüş ve çalışmalara başlanmıştır. Güç bela kayalar delinmeye çalışılıyordu lakin başarmak pek mümkün olmamıştır. Yol işçileri kayaların geçit vermemesi sebebi ile yol inşaatını durdururlar. Halil Rıfat Paşa devam edilmesi gerektiğini emretmiş ve tünel yapımı sona ermiştir. Tünelin tamamlanma haberiyle beraber Rıfat Paşa’nın yanındakilere sevinçle “Artık Giresun bizim diyebiliriz. Çünkü gidebiliyoruz.” dediği rivayet edilir.
Kuşluhan Kalesi
Dereli İlçesinin Kuşluhan Mahallesinde bulunur. Dereli’ yi Şebinkarahisar’a bağlayan yol üzerindedir. İlçe merkezine 3 km. uzaklıkta bulunur. Ne zaman yapıldığı bilinmemekle birlikte, taş işçiliğinden Bizans dönemine ait olduğu ancak, Cenevizliler tarafından da kervanların dinlenme yeri olarak kullanıldığı anlatılmaktadır. Kale komutanı yöre hâkimiyetini elinde bulundurur. Kale Fatih Sultan Mehmet’in Uç Beyi Seyyid-i Vakkas komutasındaki Osmanlı Ordusu tarafından 1461 yılında alınmıştır. Böylece kale ve yöre tamamen Osmanlı İmparatorluğu topraklarına dahil edildi.
Sonra kale komutanının kervanlardan aldığı değerli eşyalarla ilgili bazı efsaneleri şöyle sıralamak mümkündür. Bu efsanelerden birisi; “Armelit, urpelit, illede Kuşluhan kalesi, Kuşluhan kalesinin atının nalı altından mı?” şeklindedir. Daha sonra İkincisi Kale içerisinde büyük bir yılanın bulunduğu, bu yılanın altın bir beşiğe sahip olduğu, beşiği almak isteyenler tarafından çok korkulu ve heybetli bir yılan şeklinin ortaya çıktığı söylenmektedir. Kaleden dereye inen bir iç yol bulunur. Yolun su taşımak için yapıldığı anlaşılmaktadır.
Hacı Abdullah Duvarı (Çıkrıkkapı Seddi)
Çin Seddi’nden sonra korunma amaçlı olarak yapılan ikinci büyük duvar olduğu iddia edilmektedir. Böylece bir kapısı olan ve 404 yıldır ayakta kalan, 6,5 kilometre uzunluğunda ve 1,5 metre yüksekliğindeki taş duvarı Hacı Abdullahzade’nin 1610 yıllarda Rum işçilerine yaptırdığı bilinmektedir. Yağlıdere Akpınar Köyü sınırları içinde olsa da sınır noktasını olduğundan ulaşım olarak Dereli Kümbet üzerinden daha kolay ve rahattır. O yüzden Hacı Abdullah duvarını Dereli’de gezilmesi gereken yerler listesine ekledik.
Kırkharman Kilisesi
Giresun’un Dereli ilçesi, Alucra ilçesi ile Yağlıdere ilçesi sınırında bulunan Çakrak Köyüne bağlı Kırkharman yaylası mezrasındaki ‘Kırkharman Kilisesi’ 169 yıldır tarihe meydan okuyor. Dereli Kümbet’ten Hacı Abdullah Duvarına giden yol üzerinde bulunur.
Nüfus Mübadelesi’nin ardından 96 yıldır kullanılmayan kilise o döneme ait ayakta kalan nadir eserler arasında.
Bu nedenle ki Rumlar tarafından 1850 yılında inşa edilen kilise Yunanistan ile Türkiye arasında yapılan 1923 yılındaki mübadele sonrası kullanılmadı.
Böylece 169 yaşında olan ve Doğu Karadeniz’in restore edilmeden ayakta kalan tek kilisesi olma özelliğini taşıyan Kırkharman kilisesi uzun yıllar bölgede yaşayan köylüler tarafından hayvan barınağı olarak kullanıldı. Daha sonra hayvan barınağı olarak kullanılması defnecilerin burayı harap etmesinin önüne geçti ve günümüze kadar ayakta kalmasını sağladı.
Sonuç olarak kilise tipik Giresun ve Doğu Karadeniz köylerindeki Ortodoks kiliselerinin bir örneğidir” restore için ön hazırlıkların başladı.
Mübadele ile birlikte bölgeye genellikle Selanik mübadilleri yerleştirildiğini ancak mübadillerin bir kısmı bu coğrafyaya, iklime ayak uyduramadıkları için buraları terk edip İstanbul, İzmir gibi merkezi illere göç ettiler.
“Bu köyler, kiliseler metruk hale geldi. Sivil mimari örnekleri daha zayıf statüye sahip oldukları için çoğu zamanla yıkıldı ancak sağlam bir kuruluşa sahip olan kiliseler ayakta kaldığı için zaman içinde köylerde ahır, samanlık olarak kullanıldı. Bu kilisede bir zaman bu şekilde kullanıldı ancak Giresun Valiliğinin çalışması ve talimatlarıyla yakın zaman içerisinde içi boşaltıldı, temizlendi, çevresi koruma altına alındı restorasyon faaliyetleri için ise ön hazırlıkları başlatıldı.”
Göksu Travertenleri
Yöre halkı tarafından daha önce beyaz taş olarak bilinen yere yapılan çalışma ile görülmesi gereken bir yer halini aldı. Suyun mineral yapısı nedeni ile göl oluşan yerlerde turkuaz bir görüntü ve taşlarda ise beyaz renk alıp traverten oluşmuştur.
Karadeniz’in Pamukkalesi
Giresun’da turizm çalışmalarında son olarak Dereli ilçesi Pınarlar Köyünde yapımı devam eden Göksu Travertenleri tabiat harikası olma yönündeki çalışmalar devam ediyor. Giresun İl Özel İdaresi ve Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı işbirliğiyle yapımı devam eden Göksu Travertenleri Projesi ile muazzam bir turizm merkezi oluşturulması hedefleniyor.
Böylece yapımı tamamlanan projeyle ilgili konuşan AK Parti Giresun Milletvekili Sabri Öztürk, Giresun’da yer alan doğal güzellikleri turizme kazandırmayı hedeflediklerini söyledi. Öztürk “Daha önce bildiğiniz gibi Kuzalan Şelalesini Kuzalan Tabiat Parkı ilan etmiştik ve muazzam bir ilgi gördü. Devamında ise Mavi Gölü tabiat parkı içerisine aldık. Bu nedenle Türkiye’de nadir görülen bir yapısı olduğu için hakikaten ziyaretçisi çok oluyor. Şimdide bu vadi içerisinde Aksu Deresine karışan Göksu Deresi üzerinde yer alan doğal tabiat harikası travertenler vardı. Benim de köyüm olan Pınarlar köyünde sodalı suyun yeraltından çıktıktan sonra oluşturduğu travertenler görenlerin ilgisini çekiyordu. Bu doğal travertenleri İl Özel İdaresinin çalışmaları ve Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı desteği ile turizme kazandırmak istedik” dedi.
Yayla Şenlikleri
Çünkü Yayla Şenliği olmazsa olmaz, Yeşil Giresun’un cennet köşesi Dereli ilçesinde her yıl haziranın son haftası ‘Kulakkaya Ağaçbaşı Şenliği’, temmuzda ‘Uluslararası Dereli Kümbet Kültür ve Sanat Festivali’, ‘Sağrak Göl Yayla Şenliği’, ‘Kuzugölü Yayla Şenliği’, ‘Çıkrık Kapı Şenliği’, ‘Uluslararası Dereli Bektaş Kültür ve Sanat Festivali’ gibi etkinlikler düzenleniyor. Bu nedenle bir yaz bu şenliklere katılarak Giresun oyun havalarına eşlik edin, horonlarla adrenalinizi yükseltin.
Yayla pazarlarında alışveriş yapın, sütün hasını için, kızarmış ekmeğinizde tereyağının lezzetini hissedin. Kümbet ile Kulakkaya yaylalarında kuzu pirzolanın, Bektaş Yaylası’nda onlarca peynirin, özellikle de Karayaka koyun peynirinin tadına bakın.
Dereli’ye geldiğinizde şunları da görmeden geçmeyin: Köknarlı Camii, Meryem Ana Manastırı, Kuşluhan Kalesi, Şahin Kalesi, Kırkharman Kilisesi, Tarihi Hacı Abdullah Duvarı.
Dereli’de Gezilecek Yerler bu kadar değil…
DERELİ’de NEREDE KONAKLAMALI?
Dereli Öğretmenevi: 0454 381 21 25
Mert Alabalık Tesisleri ve Aile Pansiyonu: 0454 386 62 30
Onur Sena Otel: 0454 395 21 20
Zifin Hotel-Kulakkaya Yaylası: 0454 390 90 90
Gırıkbahçe Restaurant-Kulakkaya Yaylası: 0454 385 80 80
Kümbet Zirve Otel: 0454 386 60 80
Birun Kümbet Dağ-Koçkayası Tabiat Parkı: 0454 386 61 11