Giresunlu Çiftçiye Büyük Fırsat
Giresun’da Salep Yetiştiriciliği Giresunlu Çiftçiye Büyük Fırsat; Giresun’da ilk defa üretimi yapıldı, kilosu bin 400 TL’den satılıyor. Giresun’da sadece fındığa bağlı olan çiftçilerin ek gelir kazanabilmesi için salep bitkisi hasadı yapıldı.
Tıbbi, aromatik ve kozmetik alanlarda kullanılmasının yanı sıra dondurmanın olmazsa olmazı salep bitkisi Giresun‘da ilk defa üretimine başlandı ve ilk hasat alındı. Kurutulmuş toz halinde kilosu bin 400 TL’den satılan salebin Giresun’da fındığa ek gelir olarak üreticilerin yüzünü güldürmesi umut ediliyor.
Giresun’da Salep Yetiştiriciliği
Yaptığımız araştırmalara göre Türkiye’nin yıllık 800 ton salep ihtiyacı bulunmaktadır. Bu ihtiyacın 200 tonu iç piyasadan karşılanıyor, ancak bunun da yüzde 80’i doğadan kaçak yollarla elde ediliyor. Doğadan kaçak yollarla elde edilmesinin de 70 bin liraya varan ağır cezai yaptırımları bulunmaktadır. Bunun önüne geçmek için İl Tarım ve Orman Müdürlükleri’nden veya ilgili üretici birliklerinden temin edilen salep yumrularıyla ekimi yapılabilir. Pazarlama sıkıntısı bulunmamaktadır, çünkü üretici birliklerinden alım garantili salep yumruları temin edilebilir. Türkiye’nin iç pazar ihtiyacını karşılaması açısından dahi ekonomik getirisi yüksek bir üründür.
Salep Bitkisi Nasıl Yetiştirilir
İlkbahar aylarında salebin çiçek açmasıyla birlikte çiçeklerimizi topraktan sökerek köklerinde bulunan yumrularımızı kopartıyoruz ve çiçeklerimizi toprağa geri dikiyoruz önümüzdeki yıl tekrar çıkması için. Eğer yumrularımızı tohumluk olarak kullanacaksak kenarda bekleterek eylül, ekim aylarına kadar bekletiyoruz. Eylül, ekim ayı gibi toprağa geri dikiyoruz ve tohumluk olarak kullanabiliyoruz. Hasadını yaptığımız salebi ister yumru olarak istersek toz halinde satabiliriz.
Salep Bitkisi Kaç Para
Bu sezon salep yaş olarak kilosu 180-250 TL arasında satılırken, kurutulmuş yumrular ise 800 TL’den alıcı buluyor. Kurutulmuş toz halinde ise bin 400 TL’den satılıyor. Özellikle belirtmek istediğim bir nokta var piyasadaki mevcut hazır saleplerin içerisinde yaklaşık olarak binde bir salep oranı mevcut, kalanları ise nişastadan ibaret. Bu şartlarla Türkiye’deki mevcut salep üretimi salep ihtiyacını karşılamaktan çok çok uzaktadır. O yüzden çok uzun yıllar ekonomik getirisi çok yüksek olacak bir ürün diye düşünüyoruz. Ekim yapmak isteyen çiftçilerimize duyurulur.
Giresun’da Salep Yetiştiriciliği
Tarım alanında iş yapmak isteyenlerin değerlendirmeleri gereken bir iş olan salep yetiştiriciliği gerek verimi gerekse kazancı ile yatırımcısının yüzünü güldürmekte. Eğer siz de salep üretimi nasıl yapılır öğrenmek istiyorsanız yazımın tamamını okumanızı tavsiye ederim.
Hoş kokusu, faydaları, vücut sıcaklığını artırması gibi özellikleri nedeniyle kış günlerinde sıklıkla tercih edilen bir içecek olan salep, dağlık alanlarda yabani olarak yetişen ve endemik bir tür olan Anadolu orkidesinin yumrularından elde ediliyor.
Salep daha çok ülkemize has bir bitki çeşididir. Ancak İran, Irak, Suriye ve bazı Avrupa ülkelerinde de yetiştirilmekte. Salep üretimi orkidelerin bazı türlerinin toprak altı yumrularından yapılır. Bu yumrular bej, krem rengi veya kahverengi tonlarında oval veya yumurta şeklinde olmaktadır.
Salep sıcak içecek olarak tüketilmesinin yanı sıra dondurma yapımında da önemli derecede kullanılmaktadır. Özellikle Maraş dondurması yapımında keçi sütünün yanında salep de kullanılır. Bu dondurmaya ilk zamanlarda salepli karsambaç adı verilmiş, daha sonra Kahramanmaraş dövme dondurması adını almıştır.
Salepgiller veya Orkidegiller olarak adlandırılan bitkinin Türkiye’de 10 cins ve 80’den fazla türü vardır. Orkide türlerine Anadolu’da verilen genel ad saleptir. Salep isminin sahlep şeklinde de kullanılışı bulunmaktadır. Ancak güncel TDK sözlüğünde salep olarak kullanımı doğru kabul edilmiştir.
Salep Nasıl Yetiştirilir?
Salep nasıl yetişir? Endemik kelime anlamı itibariyle sadece bir bölgede yetişen veya yaşayan demektir. Türkiye de endemik bitkiler açısından zengin sayılabilecek bir ülke. Sahlep elde edilen yabani orkideler koruma altına alınmıştır.
Dağlarda kendiliğinden yetişen salebin toplanması yasaklanmıştır. Bunun sebebi ise sahlep yumrularının tek oluşudur. Salebin elde edildiği bu yumrular birden fazla olduğu zaman ana yumru bırakılarak diğerleri alınır. Ana yumru sayesinde yeniden salep üretilebilir. Ancak dağ saleplerinde tek yumru olduğundan bunun alınması tekrar salep oluşmasını engelleyecektir.
Ülkemizde koruma altında olması sebebiyle yetiştirmek istediğiniz şehirdeki Tarım Bakanlığı Müdürlüğünden izin almanız gerekmekte. Ayrıca şehrinizde bir teşvik programı yer alıyorsa burada salep bitkisi yetiştirme ile ilgili detaylı bilgi de edinebilirsiniz.
Salep nasıl yetiştirilir? Sahlep tohumu kışın ekilir. Nisan – Mayıs aylarında ise filizler toplanmaya başlanır. Bunlarda yer alan yumrular makineler ile değil el ile toplanır. Bitki kökünde yer alan yumrulardan daha kahverengi renkte olan ana yumru bırakılır diğerleri toplanır. Yumurta şeklinde veya çatallı olan bu yumrulardan iki ya da daha fazla varsa hasat edilir. Eğer bir tane ise bu toplanmaz.
Salep çok fazla su istemez. Eğer yağış alan bir bölgede iseniz doğal yağışlar yeterli olacaktır. Fakat yağış olmazsa sulama yapmak gerekmektedir. Ayrıca yabancı otları da sağlıklı bir beslenme için almanız gerekir.
Salep Üretimi Nasıl Yapılır?
Giresun’da Salep Yetiştiriciliği; Ülkemiz endemik bitki türleri bakımından oldukça zengindir. Bu bitki türlerinin denetimsiz toplanması, yetişme alanlarının daraltılması ve çevresel faktörlerden etkilenmesi gibi sebeplerle bitki türlerinden sürdürülebilir şekilde faydalanma zorlaşmaktadır.
Bu bitki türleri arasında salep de yer alır. Topraklarımızda 10 cinse ait 80 farklı orkide türünden salep üretimi yapıldığı bilinmektedir. Diğer bitkisel ürünlere nazaran daha yüksek gelir elde etme şansı sunmasından dolayı sahlep yetiştiriciliği pek çok kişinin ilgisini çekiyor.
Salep üreticiliği yapılabilecek ortamlar arasında ormanlık, çayırlık, makilik, zeytinlik ve tarım alanları yer alır. Işığa pek ihtiyaç duymaz hatta gölgelik yerleri sever. Türkiye’de salep üretimi için en uygun yerler Kuzey Anadolu (Kastamonu, Sinop), Güney Anadolu (Muğla, Antalya, Silifke), Güneydoğu Anadolu, (Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay) ve Doğu Anadolu (Elazığ, Van, Muş, Bitlis)’dur.
Tarla hazırlığı, salep bitkisi yetiştiriciliği konusunda oldukça önemlidir. Çünkü; salep yumrusu bitkinin toprak altında kalan organlarından elde edilmektedir. Toprak işlemeden önce Haziran ayında dekara 4-5 ton hesabıyla yanmış ahır gübresi atılmalı ve homojen bir şekilde toprağa karıştırılmalıdır. Büyükbaş veya küçükbaş gübresi tercih edilebilir.
Ancak üreticiler solucan gübresi kullanımı da yapmaktadır. Eğer solucan gübresi kullanacaksanız, dekara 400-500 kg arası toprağa karıştırılabilir. Toprağın sürülmesinden sonra yabancı ot tohumlarının ve böcek gibi diğer zararlıları öldürmek için Dazomet etkili ilaçlarla 60 Kg/da şeklinde ilaçlama yapılmalıdır. Daha sonrasında üzeri polietilen örtü ile örtülmelidir.
Aradan 15 gün geçtikten sonra örtü kaldırılıp üç ay kadar toprak havalandırılır. İlacın buharlaşma özelliği bulunduğundan yaz aylarında tarla birkaç defa sürülerek uzaklaşması sağlanmalıdır.
Salep Çeşitleri Neler?
Salep bitkisi çeşitleri neler? Sahlep üretimi için başta Orchis, Ophyrus, Serapias, Platanthera, Dactylorhiza olmak üzere çeşitli orkide türleri kullanılır. Orkidelerin toprak altında kalan yumruları çiçeklenme döneminde çapa yardımıyla sökülerek toplanır. Daha sonra suyla temizlenir, su veya sütle kaynatılır ve açık havada kurutmaya bırakılır. Kurutulan orkide yumruları dövülerek toz haline getirilir ve salep üretimi yapılmış olur.
Ülkemizde pekçok yerde salep üretimi yapıldığını söylemiştim. Bunların arasında en yaygın olarak Antalya Salebi, Muğla Salebi, Muğla Salebi, Silifke Salebi, Çayır Salebi, Maraş Salebi, Van Salebi, Siirt Salebi ve Muş Salepleri satılmaktadır. Markete gidip sahlep almak istediğinizde, genelde bu şehirlerde yetişen salepleri almış olacaksınız.
Salep Yetiştiriciliği Maliyeti Ne Kadar?
Dondurmanın içinde kullanılabilmesi, kışın vazgeçilmez içeceklerinden biri olması sebebi ile her zaman talebi olan bir üründür salep. Salep üreticiliği özellikle son yıllarda ciddi getirisi olan bir iş koludur. Salep yetiştiriciliği kazancı yüksek bir üründür. Bu yüzden de insanlar bilinçsiz bir şekilde doğadaki orkideleri tahrip eder. Bu da sürdürülebilirlik ve maliyet anlamında olumsuzluklara sebep olur.
Bir ürünün kazançlı olup olmadığına bakarken öncelikle maliyet hesaplaması yapılmalıdır. Eğer satılan ürün maliyeti karşılamazsa zarar edilir. Bu durumda kazancın bi önemi yoktur. Bu yüzden de salep yetistiriciligi maliyeti son derece önem arz etmektedir.
Salep tohumu fiyatı ne kadar? Salep tohumu fiyatı 2021 yılında tanesi 3 ila 5 lira dolaylarındadır. Ekeceğiniz alanın büyüklüğüne göre salep yumrusu ekmek gerekir.
Salep tohumu kilosu ne kadar olduğu da sıkça sorulan sorulardan biri. Tane olarak satıldığından ve zamanla fiyatı değiştiğinden sürekli güncel fiyatları takip etmek gerekmektedir.
Yine tahmini olarak 1 dekar alana 200 kg kadar salep tohumu ekilebilir. Buna göre 1 dekarlık bir tarlada salep fidesi ile maliyet 5000 TL olacaktır. Ek maliyetler de katılarak 1 dekar salep üretimi maliyeti 6000 lira civarındadır.
Maliyet yüksek gibi gelebilir ancak verimli bir tarlada 750-800 kg yumru elde edilebilir. Ekilenlerin ana yumruları alınmayacağından geriye 550-600 kg civarında yumru kalacaktır. Ana yumrular alınmadığından bir sonraki sene tekrar ekim yapma maliyetine katlanmak zorunda kalmazsınız.
Salep satışlarının en uygun şekilde olması amacıyla 2013 yılında Salep Borsası kurulmuştur. Burada yumruların yaş ve kuru fiyatları yer almaktadır. Üreticilerin alım ve satım yapmak için burayı kullanarak ürünlerini pazara sunmaları hedeflenmiştir.
Dondurma üreticilerinin salep gereksinimleri olduğu için üretilen salepleri dondurmacılarla anlaşarak satabilirsiniz. Dondurmanın kıvamını ve tadını salepten alması nedeniyle olmazsa olmaz bir maddedir. İçerdiği glukomanan maddesi oranı ile daha kaliteli salepler daha kaliteli dondurmalar anlamına gelmektedir.
Salep Üreticiliği Nerelerde Yapılır?
Ülkemizin hemen hemen her bölgesinde yetişebilme özelliğine sahip bir bitkidir. Ancak ağırlıklı olarak Burdur Bucak bölgesinden çıkarılmaktadır. Ege, Akdeniz, Karadeniz, İç Anadolu bölgelerimizde ve Van ilimizde salep yetişmektedir.
Daha çok kırsal bölgeler ve ormanlarda salep yetiştiğini görmek mümkün. Salep kireçli topraklarda daha verimli olabilmektedir. Bu toprak tipinde yetişen salep yumruları daha kalitelidir.
Salep bitkisi zamanla bulunduğu yere adapte olabilmektedir. Bu yüzden de koparıldığı iklime benzer iklimlerde rahatlıkla yetiştirilebilmektedir. Salep ekimi Ege bölgesi için 600 – 700 metreye kadar yapılabilmektedir. Eğer daha yüksek rakımlarda salep ekimi yapacaksanız, denemler yaparak alacağınız verime göre hareket edebilirsiniz.
Salep bitkisi doğada her tür toprakta yetişebilme özelliğine sahip. Ancak; kültür ortamında, diğer yumrulu bitkilere benzer şekilde hafif bünyeli, organik maddece zengin ve kışın su tutmayan süzek topraklarda daha çok yetişmektedir.
İki tip salepten söz edilmektedir. Bunlar ormanda yetişen sağ salebi ve çayırlarda yetişen çayır talebi. Dağlık bölgelerde yetişen saleplerin yumruları çayırda yetişen salep yumrularına göre nispeten daha büyüktür. Bu yüzden aralarında birinci sınıf ve ikinci sınıf ayrıma yapılmaktadır.
Salep Tohumu Nereden Alınır?
Salep yumrusu nereden alınır sorusu da en çok sorulan sorulardan biri. Salep yetiştirmek istiyorum diyenler tohum alarak bu işe başlamalı. Sahlep bitkisi satan pek çok yer bulunmaktadır.
Salep yumrusu satın al diye araştırma yaptığınızda karşınıza e-ticaret siteleri ve salep tohumu satımı yapan pek çok internet sitesi çıkacaktır. Bunlar arasından güvenilir ve en uygun fiyatlı olanları tercih edebilirsiniz.
Salep tohumu fiyat araştırmasının iyi yapılması gerekir. Aksi durumda gereğinden fazla maliyetli olabilir. Bu yüzden satıcılar arasından en iyi teklifi vereni seçmelisiniz. Fakat ucuz diye de ne olduğu belli olmayan sitelerden alışveriş yapmamak gerekir.
Salep üretim projesi kapsamında bazı belediyeler ve il tarım müdürlükleri de salep tohumu satışı yapabilmektedir. Bunları da bizzat takip etmeniz gerekir. Bulunduğunuz ildeki bu kurumlardan satış yapılıp yapılmadığı hakkında bilgi almanızda fayda var.
Salep Üretimi Devlet Desteği Var Mı?
Tarım Bakanlığı salep yetiştiriciliği desteği var mı? Ülkemizde bilinçsiz salep üretimi nedeniyle salepin yok olma tehlikesi bulunmaktadır. Bunun önüne geçebilmek için ise salep üretimi devlet desteği programları sunuluyor.
Önceki yıllarda olduğu gibi salep yetiştiriciliği devlet desteği 2021 yılında da verilmeye devam ediyor. Yapılan yardım kredi olarak sunulmaktadır. Bu devlet desteği %50 hibe ve kalan %50’si çiftçinin aylık olarak geri ödemesi şeklinde düzenlenmiştir. Salep yetiştirme devlet desteği kapsamında KDV, ÖTV, Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi ve Gümrük Vergisi gibi vergilerin de muaf tutulacağı belirtiliyor.
Ayrıca bina inşası veya modernizasyonu, bahçe ve tarla ekipmanlarının temini, yetersiz sulama sistemlerinin yeni teknolojik sistemlerle değiştirilmesi, depolama, kurutulma, havalandırma, işlenme ve pazarlanma için tesis ve ekipman temini de sunuluyor.
Salep yetiştiriciliği desteklenen iller arasında Bartın, Bursa, Denizli, Muğla, İzmir, Karabük, Kastamonu, Samsun, Tunceli, Uşak yer alıyor.
Salep üretimi devlet desteği 2021 yılında en az 5.000 Euro, en fazla ise 250.000 Euro olarak veriliyor. Bu destekten 5.000 çiftçi faydalanabilecek. Destekten yararlanmak isteyen çiftçilerin yukarıda yer alan illerdeki Tarım Bakanlığı İl Müdürlüklerine başvuruda bulunmaları gerekecek.
Salep Fiyatları 2021 Yılında Ne Kadar Olacak?
Talebe bağlı fiyatların yükselmesiyle birlikte salep fiyatları 2020 yılında kilogramı 900 liraya kadar çıkmıştır. Eğer bu şekilde giderse 2021 yılında da yine benzer fiyatları görmek mümkün olacak.
Hal böyle olunca salep ekimi de girişimciler için kazançlı bir kapı haline geliyor. Bu sebeple 2021 yılında salep üretiminin daha da artacağı bekleniyor. Bakalım bu üretim artışı fiyatları bir nebze de olsa düşürecek mi?
About Author
