Dereli İlçesine bağlı Hisar ve Maden Köylerinin arasında yer alan ve bu köylerin adlarıyla anılan Maden Kalesi, Hisar Kalesi, Yomrahisar Kalesi diye de adlandırılan tarihi kale ziyaretçilerini bekliyor. Çevre köylüleri tarafından bilinen ve diğer insanlar tarafından bilinmeyen bu kale tanıtılmayı ve ulaşılmayı bekliyor.
[envira-gallery id="324"]
HİSAR KALESİ
Kale Hisar Köyü üzerinde çok ihtişamlı tabii bir kayadan meydana gelmiştir. Köyün Maden Mahallesi içerisinde yer alır. Görmeğe değer silindirik tabii ve büyük bir kaya olan “Hisar Kalesi” nin üzerine, sonradan Meryemana Manastırı kurulmuştur. Hisar Kalesi bütün ihtişamı ile daha ilçeye girmeden görülür. Yöreye sonradan gelen Rumlar, bu kaya üzerine san kesme taşlardan yapılmış bir kilise ile 32 bölmeli bir misafirhane, bir aşhane, lise dengi bir okul ve üç dükkân kurmuşlardır. Bu eserler bugün harabe halindedir. Bu kayanın üzerinde yükselen ikinci bir kaya üzerine yapılan saat ve çan bulunan kuleden hiçbir kalıntı kalmamıştır. İlçeye gelen Rumlar Hisar Kalesi üzerindeki bu manastırın Maçka Meryemana manastırından sonra, en büyük manastır olduğunu söylemektedirler. Hisar Kalesi’ne ve manastıra stabilize bir yol bulunmaktadır. İlçeden araç temin edilerek gidildiği gibi, köyün araçları da mevcuttur.
MERYEMANA MANASTIRI
Dereli ilçesinde Maden köyü ile Hisar köyünün ortasındadır. Üç tarafı yaklaşık 100 metrelik uçurum olan bir kaya kütlesinin ortasındadır.Asıl adının “Yedi Horon Manastırı” olduğu söylenmektedir. Hıristiyanlığın ilk yıllarında yapıldığı tahmin edilmektedir. Manastırdaki Ruhban Okulunun yüksek okul konumunda olduğu iddia edilmektedir.Manastırda kilise, çan kulesi, ruhban okulu, çeşme ve çok sayıda yapı bulunmaktadır. Yapıların tamamı dehlizlerle birbirine bağlıdır. Kültür Bakanlığı tarafından restore edilirse ilimiz turizmine çok önemli bir eser kazandırılacaktır.